این مقاله‌ برای آشنایی شما با قطعات یخچال و طرز کار آنها نوشته شده است. برای یادگیری بیشتر شما دوره‌ی آموزشی جامعی تدارک دیده شده است. برای شرکت در این دوره می توانید به سایت amoozeshbarghelectronic.com مراجعه نمایید.

آشنایی با قطعات یخچال و طرز کاریخچال :

یخچال از مدت ها قبل وارد زندگی انسان ها شده و در حال حاضر در همه جا کاربرد دارد. به نحوی که در خانه های مسکونی، ادارات، شرکت ها، بیمارستان ها، آزمایشگاه ها، وسایل نقلیه مانند هواپیما، قطار و حتی برخی از خودروهای سواری و… وجود دارد. البته در هر کدام از این موارد اندازه و شکل یخچـا‌‌ل متفاوت است اما از نظر کارکرد و اجزای اصلی سازنده یکسان می باشند.

به طور کلی کمپرسور، کندانسور، اواپراتور، فیلتر درایر، لوله مویین، ترموستات، انواع رله، گاز خنک کن و… قطعات یخچال هستند. اکثر افرادی که از یخچـال استفاده می کنند این قطعات را نمی شناسند و با طرز کار آنها آشنا نیستند.

شناختن این اجزا و دانستن طرز کار آنها می تواند به فرد کمک کند؛ در صورتی که یخـچال خراب شد به راحتی منشاء خطا را پیدا کند. شاید هم فرد علاقمند شد به طور حرفه ای این کار را ادامه دهد.

همان طور که گفته شد؛ هر یک از قطعات یخچال کارکرد خاصی دارند و در مجموع می توانند یک سیستم سرد کننده را ایجاد کنند. در ادامه این اجزا شرح داده می شوند.

کمپرسور یخچال:

کمپرسور یا در واقع موتور یخـچال؛ یکی از مهمترین قطعات یخچال و قلب تپنده‌ی یک سیستم سرد کننده است. کمپرسور به رنگ سیاه بوده و در پشت یخچال قرار دارد. کمپرسورها از یک پیستون، میل ‌لنگ، تعدادی سوپاپ‌ و همچنین موتور آسنکرون تشکیل شده اند.

وظیفه‌ی یک کمپرسور فشرده کردن گاز مبرد (گاز خنک کننده) است. با این کار گاز در لوله های اواپراتور فشرده و سرد می شود. زیرا طبق قوانین فیزیک مولکول های گازها در صورت فشرده شدن به یکدیگر نزدیک شده و انرژی خود را به صورت انرژی گرمایی آزاد می کنند. در این صورت گاز سرد شده و به مایع تبدیل می شود. این فرایند در کمپرسور به وسیله چرخش موتور آسنکرون و به دنبال آن حرکت پیستون انجام می شود. در واقع پیستون مانند یک تلمبه عمل کرده و بالا و پایین می رود.

با یک بار بالا رفتن پیستون گاز وارد محفظه شده و با پایین رفتن پیستون گاز فشرده شده و وارد لوله های اواپراتور می شود. البته برای ورود و خروج گاز؛ باید سوپاپ ها باز و بسته شوند. این حرکت به طور متناوب و مرتب تکرار می شود. به این ترتیب یک یخچال کار خنک سازی را انجام می دهد. به همین دلیل کمپرسور یکی از مهمترین و پرکاربردترین قطعات یخچال است.

کمپرسورها انواع مختلفی دارند. از جمله این موارد می توان به کمپرسور پیستونی، دورانی، مارپیچی و کمپرسور اینورتر اشاره کرد.

کندانسور یخچال:

یکی دیگر از قطعات یخچال که در کلیه‌ی سیستم های سرمایشی وجود دارد کندانسور (چگالنده) است. همان طور که از نامش پیداست محل کندانس شدن و متراکم شدن گاز خنک کن است. زمانی که گاز توسط پیستون فشرده شد؛ وارد این لوله خمیده می شود. در این قسمت که متصل به کمپرسور است؛ گاز حرارت خود را از دست داده و به مایع تبدیل می شود.

این لوله باید به گونه ای طراحی شوند که گاز مبرد بتواند به راحتی در آنها جریان داشته باشد. در صورتی که مشکلی در این قسمت به وجود آید؛ گاز نمی تواند به خوبی خنک شود و دمای یخچال به طور کامل تنظیم نمی شود.

کندانسورها در انواع فن‌دار، آبی و همچنین کندانسور همرفتی طراحی و ساخته شده اند. البته لازم به ذکر است که کمپرسور نوع فن دار برای یخـچال های ویترینی که در مغازها ها، شیرینی فروشی ها و… وجود دارند مناسب است.

اواپراتور:

اواپراتور در یخـچال ها به شکل لوله های پیچ در پیچ دیده می شود. دلیل پیچ در پیچ بودن این لوله ها این است که بتوان متراژ زیادی لوله را در فضای کوچکی جای داد و سطح تماس لوله ها با هوای بیرون به منظور انتقال حرارت زیاد باشد. برای افزایش راندمان انتقال حرارت؛ این لوله ها را معمولا از جنس آلومینیوم می سازند.

زمانی که گاز مبرد درون این لوله ها در جریان است؛ به وسیله‌ی سطح تماس لوله ها؛ گرمای خود را هوای بیرون می دهد. در نتیجه خنک می شود. این سرما به وسیله‌ی فن اواپراتور به درون یخچال هدایت می شود. در این مرحله گاز حرارت درون یخچـال را جذب کرده و دوباره به صورت مایع تبدیل می شود.

فیلتر درایر:

یکی از قطعات یخچال که به منظور حفاظت از کمپرسور و افزایش عمر مفید آن استفاده می شود؛ فیلتر درایر (Dryer filter) است. وظیفه‌ی این فیلتر خشک کردن و گرفتن ذرات آب و رطوبت از گاز خنک کن است. با این کار رطوبت وارد کمپرسور نمی شود. زیرا ورود قطرات آب و رطوبت به داخل کمپرسور موجب آسیب دیدن قطعات متحرک و دینامیک آن می شود. بنابراین راندمان کمپرسور پایین آمده و عمر مفید کمپرسور نیز کاهش می یابد. با توجه به قیمت بالای کمپرسور؛ هزینه نگهداری و تعمیر یخچال افزایش می یابد.

فیلتر درایر به غیر از رطوبت و قطرات آب؛ ذرات رسوب زا را نیز جذب می کند. این فیلتر به شکل استوانه ای ساخته شده و بر روی ورودی ساکشن کمپرسور به صورت عمودی نصب می شود. البته محل قرار گیری این فیلتر قبل از لوله مویین و یا همان شیر انبساط است.

لوله مویین:

لوله مویین (شیر انبساط) یکی از قطعات یخچال است که به عنوان حد واسط میان کمپرسور و اواپراتور و در مسیر رفت گاز به یخچـال قرار دارد. یعنی زمانی که گاز مایع است. لوله مویین از فلز مس ساخته شده است. به دلیل باریک بودن لوله ها (مویینه بودن)؛ ظاهر آنها شبیه به فنر است و دلیل مویینه بودن این لوله ها؛ کاهش دمای مبرد است.

زمانی که گاز فشرده می شود؛ فشار دار شده و به سمت لوله های اواپراتور حرکت می کند. قبل از رسیدن گاز به اواپراتور؛ لوله مویین قرار دارد. گاز مایع با فشار زیاد وارد این لوله های باریک می شود. به دلیل قطر کم و باریک بودن این لوله ها؛ گاز به صورت ترکیبی از مایع و گاز در می آید و فشار آن نیز کاهش می یابد. در این مرحله فشار گاز حدودا به یک پنجم فشار اولیه می رسد و سپس وارد اواپراتور می شود. در این مرحله گاز به طور کامل خنک شده و به سمت درون یخچال هدایت می شود تا عملیات خنک کاری انجام گیرد.

ترموستات:

در واقع ترموستات وظیفه‌ی خاموش و روشن کردن یخچال را بر عهده دارد. با این کار دمای یخچـال تنظیم می شود. در غیر این صورت یخچال به طور مداوم کار کرده و دمای درون آن خیلی کم می شود. به نحوی که ممکن است محتویات درون آن یخ بزنند. به علاوه این کار باعث آسیب دیدن موتور یخـچال می شود. در صورت خاموش بودن طولانی مدت نیز دمای درون آن بالا رفته و محتویات یخچـال فاسد می شوند. بنابراین ترموستات نیز وظیفه‌ی مهمی و یکی از ضروری ترین قطعات سیستم یخچال است.

با تنظیم مدت زمان خاموش و روشن بودن موتور، دمای درون یخچـال تنظیم می شود و در حالت بهینه و ثابت قرار می گیرد. ترموستات همان پیچ تنظیم دمای یخچال است که با چرخاندن بر روی دمای مورد نظر تنظیم می شود. با این کار کمپرسور شروع به کار کرده و تا زمانی که دمای درون یخچـال به میزان تنظیم شده برسد فعالیت خود را ادامه می دهد. با رسیدن به این دما؛ کمپرسور به وسیله‌ی ترموستات خاموش می شود. در صورت باز و بسته کردن مکرر درب یخـچال و یا قرار دادن غذای با دمای بالا؛ تعادل دمای درون کابین یخـچال بر هم می خورد. بنابراین ترموستات فرمان روشن شدن کمپرسور را صادر می کند. دو نوع ترموستات بی‌متال و سیلندر گازی و مومی در ساختمان یخـچال ها به کار برده می شوند.

رله استارت:

زمانی که ترموستات فرمان روشن شدن کمپرسور را می دهد؛ این فرمان توسط یکی از قطعات یخچال به نام رله استارت دریافت می شود. در واقع وظیفه‌ی رله استارت یخچال به کار انداختن سیم پیچ راه انداز است. بعد از این مرحله کمپرسور شروع به کار کرده و تا رسیدن به دمای مطلوب روشن می ماند.

رله اُورلود:

رله اورلود یا همان رله اضافه بار؛ به منظور محافظت از کمپرسور در برابر اضافه ولتاژ، داغ شدن موتور و نوسانات شدید برق به کار می رود. به این منظور قبل از ورود برق به کمپرسور و در سر مسیر تغذیه‌ی آن قرار می گیرد. این رله به صورت سری به کمپرسور متصل می شود تا در صورت بروز مشکل سریعا عمل کند. از نظر ظاهری رله اورلود به شکل یک تیغه‌ی بی متال و یک هیتر است.

در صورتی که موتور یخچال بیش از حد داغ شود و یا اینکه اضافه جریانی از آن عبور کند این رله عمل می کند. در صورت بالا رفتن دمای کمپرسور؛ طول صفحه‌ی بی متال (دو فلزی) افزایش می یابد و ارتباط کمپرسور را با رله قطع کرده در نتیجه برق نیز قطع می شود. تا زمان خنک شدن یخـچال این رله اجازه فعالیت کمپرسور را نمی دهد.

هیتر المنت یخچال:

برفک ها همیشه یکی از معضلات یخچـال ها بوده اند. زیرا موجب کاهش راندمان  یخچال می شدند. به این دلیل که بر روی صفحات درون یخچال قرار گرفته و مانع از انتقال حرارت می شدند. در ضمن زدودن و تمیز کردن برفک ها از یخـچال وقت گیر بود. به این منظور باید یخچال برای مدتی خاموش می شد تا برفک ها آب شوند. بعد از نظافت نیز یخچـال باید مدت زیادی کار می کرد تا دوباره دمای داخل آن و محتویاتش کم می شد. این روند موجب آسیب دیدن موتور یخـچال و کاهش عمر مفید آن می شود.

یکی از قطعات یخچال که در یخچـال های جدید برای خلاصی از شر برفک ها استفاده می شود؛ قطعه ای به نام هیتر المنت است. در یخـچال های دیفراست (Defrost)؛ دیگر برفک درون کابین یخچال تشکیل نمی شود. در این نوع یخچـال ها برفک در قسمت اواپراتور تشکیل می شود. این برفک ها به وسیله‌ی هیتر المنت گرم شده و آب می شوند. ظاهر هیتر المنت شبیه به اواپراتور (لوله خمیده) است و نزدیک به آن نیز نصب شده است.

ترمودیسک یخچال:

ترمودیسک و ترموستات از جمله قطعات یخچال هستند که عملکردی شبیه به هم دارند. به این صورت که فرمان خاموش و روشن شدن هیتر المنت را صادر می کند. به همین علت در نزدیکی هیتر المنت نصب می شود.

ترمودیسک متشکل از یک دیسک فلزی و دو کنتاکت بوده و محدوده‌ی فعالیت آن از 5- درجه تا +5 درجه سانتیگراد است. به این ترتیب که وقتی دمای کنتاکت های ترمودیسک به 5- درجه برسد؛ هیتر المنت برفک زدایی را شروع کرده و با رسیدن به دمای 5+ درجه عملیات برفک زدایی متوقف می شود.

بعد از خروج گاز از کمپرسور، گاز با فشار وارد اواپراتور شده و در آنجا سرد می شود. سپس به وسیله‌ی فن؛ گاز سرد شده به سمت یخچال می رود. در مدتی که گاز در اواپراتور است؛ فشار گاز کم شده و سرد می شود. این اتفاق باعث می شود لوله ها نیز سرد شوند. بخارات و رطوبت موجود در هوای بیرون یخچـال بر روی این لوله ها به مایع تبدیل شده و یخ می زنند. این روند همیشه تکرار می شود و به مرور ضخامت این برفک ها زیاد می شود. در نتیجه مانع از عملکرد مناسب لوله ها و انجام انتقال حرارت می شوند. در این صورت ترمودیسک هشدار داده و توسط برد اصلی فرمان برفک زدایی را به هیتر المنت صادر می شود.

کلام آخر

با تشکر از شما عزیزان که تا انتهای مقاله با ما همراه بودین و با قطعات یخچال آشنایی پیدا کردین، همچنین با شرکت در دوره آموزش تعمیرات یخچال می‌توانید با آموزش عملی وارد بازار کار شوید. و برای مشاهده سایر دوره‌های ما به صفحه شهریه دوره‌ها مراجعه نمایید.

همچنین عنوان دوره های ما به شرح ذیل می‌باشد:

دوره های تعمیرات ما:

آموزش تعمیرات موبایل ، آموزش تعمیرات لوازم خانگی ، آموزش تعمیرات برد ، آموزش تعمیرات ماشین‌های اداری ، آموزش تعمیرات ساعت ، آموزش برق ساختمان ، آموزش تعمیرات پکیج دیواری ، آموزش تعمیرات ماشین ظرفشویی ، آموزش تعمیرات ماکروفر

دوره‌های برق:

آموزش هوشمند سازی ساختمان ، آموزش مونتاژ تابلو برق ، آموزش نصب درب اتوماتیک ، آموزش نصب دوربین مدار بسته ، آموزش نصب سانترال ، آموزش نصب دزدگیر اماکن ، آموزش نصب اعلام حریق ، آموزش نصب آسانسور ، آموزش نصب کرکره برقی ، آموزش سیم پیچی

و در نهایت دوره های تاسیساس:
آموزش لوله کشی ساختمان ، آموزش لوله کشی گاز ساختمان ، آموزش نصب کولر گازی